Tι δεν είναι “συστημική”

Ένα κείμενο από το Συστημικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, που διασαφηνίζει την οπτική του τι είναι συστημική θεραπεία:

Δεν είναι συστημική μια φιλόδικη στάση που «ξέρει καλύτερα»
και που συνδέεται με την πεποίθηση κάποιων ότι έχουν μια προνομιούχο πρόσβαση στην πραγματικότητα, η οποία οφείλεται σε μια γνώση που τους έχει αποκαλυφθεί και υπονοούν ότι την έχουν αποκτήσει περίπου φαινομενολογικά.

Δεν είναι συστημική η διαμόρφωση μιας σχέσης υποταγής
σε οποιονδήποτε και σε οτιδήποτε, δηλαδή μια πρακτική που φαντάζεται ότι κατέχει μια γνώση για το σωστό, για τη σωστή τάξη και άρα πρέπει να υποταχθούν σ’ αυτήν οι πελάτες, εκείνοι που αναζητούν συμβουλή ή άλλοι κοινωνικοί συνομιλητές και όπου οι όποιες αντιδράσεις εναντίωσης τιμωρούνται με αυστηρό εξορισμό από την επικοινωνία.

Δεν είναι συστημική μια παθητική ή ουδέτερη επιστημολογικά ανοχή αποφθεγμάτων
που αμφισβητούν επιθετικά βασικές ανθρωπιστικές αξίες όπως η ισοτιμία, η προσωπική ευθύνη και ο σεβασμός.

Δεν είναι συστημική μια αφελής «θετική» σκέψη
που διατείνεται πως «όλα μπορούν να γίνουν». Τα τελευταία χρόνια έχει εμφανιστεί μια απλοϊκή επιφανειακότητα του ωραίου χαμόγελου, η οποία ισχυρίζεται ότι με τον προσανατολισμό στη λύση και στα αποθέματα μπορούν να γίνουν τα πάντα. Αυτή η θέση αποκαλύπτει το δυνητικά απάνθρωπο ποιόν της το αργότερο όταν έχουμε να κάνουμε με διλήμματα που δεν μπορούν να διαλυθούν.

Δεν είναι συστημική μια ακραία οικονομία της αγοράς που δικαιολογεί τα πάντα και τους πάντες
σύμφωνα με το σύνθημα: Είναι σωστό να πουλιέται ότι μπορεί να πουληθεί και ότι μπορεί να πουληθεί είναι σωστό. Ήδη από τις απαρχές της συστημικής θεραπείας και συμβουλευτικής έχει παρατηρηθεί ως εκ γενετής σφάλμα μια μονομερώς τονισμένη εγκυρότητα της ανταλλαγής, των σχέσεων ανταλλαγής και της μεταφοράς της οικονομίας της αγοράς. Όπως κι’ αν παρουσιάζεται η πεποίθηση αυτή, ως μεταφορά για βιβλία λογαριασμών, ως πίστη στη δικαιοσύνη ή πολύ απλά μόνον ως ακραία καπιταλιστική οικονομία της αγοράς, δεν ανταποκρίνεται στις υπαρξιακές συνθήκες ιδιαίτερα των σχέσεων οικειότητας και, εκτός αυτού, απλώς οδηγεί τους ανθρώπους περισσότερο προς την παγκοσμιοποιημένη εκμετάλλευσή τους.